Zdrowie seksualne wskazuje na sprawność  układów i narządów wewnętrznych człowieka oraz prawidłowe funkcjonowanie psychofizyczne. Zaburzenia funkcji seksualnych są częstymi dolegliwościami i istotnie wpływają na pogorszenie jakości życia. Mimo iż większość pacjentów z zaburzeniami życia intymnego uznaje ten problem za istotny w swoim życiu,  tylko nieliczni szukają porady lekarskiej w tym zakresie. Dla większości rozmowa na temat problemów seksualnych jest kłopotliwa, duża część pacjentów wstydzi się przyznać lekarzowi, że ma problemy z erekcją bądź odczuwa lęk przed aktywnością seksualną po przebytym zawale serca lub operacji kardiochirurgicznej.

Po większości incydentów kardiologicznych można bezpiecznie powrócić do aktywności seksualnej: po 4-6 tygodniach od zawału mięśnia sercowego, a po operacji serca nieco później (po około 8 tygodniach). Warto jednak sprawdzić czy zbliżenie seksualne nie jest zbyt dużym wysiłkiem, lub czy nie wyzwala niepożądanych objawów. Ocenia się, że aktywność seksualna jest obciążeniem ok. 3-4 MET – czyli zalicza się ją do wysiłków lekkich i umiarkowanych  (prace domowe, jazda rekreacyjna na rowerze, praca stojąca).

Obciążenie fizyczne podczas aktywności seksualnej powoduje m.in. wzrost ciśnienia o 30-50 mmHg,  tętna zaś  do 90-140 i  porównuje się go do:

• krótkiego, szybkiego spaceru
• wejścia na 1 piętro w przeciągu 10 sekund
• przejścia 1,5 km w czasie 20 minut
• mycia okien

Jeśli podczas takich czynności nie pojawiają się  dolegliwości wieńcowe,  zbliżenie seksualne jest  bezpieczne.

                                  Jak bezpiecznie rozpocząć aktywność seksualną?

Przed rozpoczęciem współżycia należy odpowiednio się przygotować. Nie należy spożywać nadmiernych ilości alkoholu, ani jeść ciężkostrawnych posiłków na 2 godziny przed współżyciem. W sypialni powinno się zapewnić odpowiednią temperaturę powietrza oraz relaksującą i miłą  atmosferę. Jeśli to konieczne (ze względu na stan zdrowia),  powinno się pozwolić  swojemu partnerowi przejąć aktywność  podczas współżycia. Leki które mogą być niezbędne w trakcie zwiększonego wysiłku warto umieść blisko łóżka.

        Komunikacja z partnerem to pierwszy i najważniejszy krok w odzyskaniu normalnego związku. Zawał serca lub poważna operacja serca są stresującym doświadczeniem dla obu partnerów. Rekonwalescencja po powrocie do domu jest odpowiednim czasem, by porozmawiać  o obawach i oczekiwaniach. Rozmowa może być ważniejsza niż akt płciowy  na tym etapie.

      Przytulanie, dotykanie i pieszczoty bez stosunku płciowego wymagają bardzo mało energii. Mogą one zostać wznowione wkrótce po dotarciu do domu. Czuły gest  jest dobrym sposobem, aby wyrazić swoją miłość, zanim przejdzie się do stosunku płciowego.

     Nie należy pomijać gry wstępnej, jest to szczególnie ważne w okresie rekonwalescencji. Oprócz zwiększenia przyjemności, gra wstępna umożliwia również stopniowy wzrost częstości akcji serca, ciśnienia tętniczego krwi przygotowując organizm  do aktywności seksualnej w taki sam sposób jak rozgrzewka do treningu aerobowego.

    Pożądane pozycje. Pozycja podczas stosunku seksualnego powinna być wygodna, umożliwiać swobodny oddech oraz nie wywoływać przedłużającego się napięcia izometrycznego mięśni, które może być przyczyną  bólu wieńcowego lub zaburzeń rytmu. W związku z tym, iż typowa przy współżyciu pozycja mężczyzn  powoduje skurcz izometryczny mięśni obręczy barkowej i ramion, polecane jest układanie się na boku. Pacjenci po zabiegach kardiochirurgicznych, do momentu pełnego zrostu mostka dodatkowo powinni unikać pozycji powodujących ucisk klatki piersiowej.

       Częstotliwość zbliżeń jest uzależniona od wcześniejszych przyzwyczajeń i potrzeb. Aktywność seksualna  powinna być dla każdego przyjemnością, a nie stresem.

         Aktywność seksualną należy przerwać gdy pojawią się: bóle wieńcowe, duszność, uczucie nadmiernego zmęczenia, zawroty głowy, złe samopoczucie, problemy z wszczepionym urządzeniem  do elektroterapii. Zawsze należy powiadomić o  dolegliwościach występujących podczas aktywności seksualnej swojego lekarza prowadzącego.

Aktywność seksualna jest bezpieczna u większości pacjentów z chorobami układu krążenia. Powrót do aktywności seksualnej, będącej  jednym z elementów szeroko pojętej rehabilitacji kardiologicznej, poprawia satysfakcję z życia i jego jakość.

Dr hab. n. k. f. Edyta Smolis-Bąk
Klinika Choroby Wieńcowej i Rehabilitacji Kardiologicznej
Narodowy Instytut Kardiologii w Warszawie