Suplementy diety w leczeniu hypercholesterolemii





Sposób terapii obniżającej stężenie cholesterolu powinien być indywidualnie dobrany do każdego pacjenta z uwzględnieniem jego ryzyka sercowo-naczyniowego, wyjściowego i docelowego stężenia cholesterolu. Swoje miejsce w leczeniu zaburzeń lipidowych, czyli nieprawidłowego stężenia cholesterolu i jego frakcji mają suplementy diety. Możliwość stosowania suplementów diety opartych na bazie preparatów roślinnych dostrzeli również eksperci z Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego1, którzy potwierdzili, że mogą być one zastosowane wyłącznie u osób, które mają niskie lub umiarkowane ryzyko sercowo-naczyniowe (wg skali Pol-SCORE) i nie osiągnęły wystarczająco dobrego efektu obniżenia stężenia cholesterolu modyfikując styl życia oraz które nie tolerują statyn lub kategorycznie odmawiają ich stosowania.





Na rynku pojawiły się preparaty monakoliny
K
, która jest określana naturalną lowastatyną. Substancja ta powstaje w
trakcie fermentacji czerwonego ryżu przy udziale grzybów Monascus purpureus i
od wieków jest elementem tradycyjnej kuchni chińskiej jako barwnik lub jako
przyprawa, a jej szczegółowy opis znajduje się w chińskiej farmakopei pochodzącej
z dynastii Ming. Czerwony ryż wciąż stanowi istotny element diety w krajach
azjatyckich (Chiny, Japonia).





Działanie monakoliny K obniżające stężenie cholesterolu związane jest z
takim samym mechanizmem jak w przypadku statyn, a więc z hamowaniem aktywności enzymu,
który odpowiada za syntezę  cholesterolu
w organizmie.





Preparaty dostępne na rynku zawierają różną ilość monakoliny, zatem w
zróżnicowany sposób wpływają na zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego
i frakcji LDL. Przy dostarczaniu dziennie około 10mg monakoliny uzyskuje się średnie
obniżenie stężenia LDL-cholesterolu nie przekraczające 20%. W badaniu chińskim,
w którym pacjenci przyjmowali nieco więcej monakoliny (11.4 mg), po 8
tygodniach podawania preparatu ryżu czerwonego stężenie LDL-cholesterolu
zmniejszyło się o 27,7%, cholesterolu całkowitego o 21,5%, a trójglicerydów o
15,8%. U pacjentów po zawale serca, u których stosowano preparat czerwonego
ryżu, po ponad 4 latach obserwacji stwierdzono istotnie mniej ponownych zawałów
serca i zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych w porównaniu do grupy
placebo (czyli do grupy osób otrzymującej identycznie przygotowany preparat,
ale nie zawierający wyciągu z ryżu czerwonego).





Bezpieczeństwo długoterminowego stosowania monakoliny nie zostało w pełni
udokumentowane, choć na ogół nie obserwuje się objawów niepożądanych lub są one
łagodne, to jednak u niektórych osób mogą wystąpić i przypominają objawy
uboczne związane z przyjmowaniem statyn, czyli głównie bóle mięśniowe.
Preparaty monakoliny nie powinny być zatem stosowane łącznie ze statynami.





Innym suplementem diety w leczeniu hypercholesterolemii jest kompozycja polifenoli
zawartych w soku owoców gorzkiej pomarańczy bergamota (Citrus Bergamia Risso), hodowanej na południu Włoch w
regionie Kalabria. Skórka pomarańczy, jej kwiaty i liście są używane do wytwarzania
olejku bergamotowego stosowanego w produkcji herbaty earl grey i olejków
zapachowych do aromatoterapii czy perfum, a sok dzięki odpowiedniej technologii
pozyskiwania polifenoli, pozwalającej na uzyskanie wielokrotnie większych
stężeń niż w naturze, ma zastosowanie jako suplement diety do obniżania
stężenia cholesterolu LDL, trójglicerydów i glukozy, a dodatkowo zwiększa stężenie
tzw „dobrego cholesterolu” (HDL-cholesterolu). Ten korzystny wpływ na profil
lipidowy odbywa się prawdopodobnie poprzez oddziaływanie na enzymy wątrobowe
biorące udział w syntezie cholesterolu. Związki zawarte w preparacie
wzajemnie nasilają swoje działanie i korzystnie wpływają na funkcjonowanie
układu sercowo-naczyniowego poprzez działanie ochronne na naczynia krwionośne,
przyczyniają się ponadto do zmniejszenia ryzyka otyłości, cukrzycy typu 2 oraz
nowotworów. Badania, w których podawano bergamotę w dawce 500mg (na polskim
rynku farmaceutycznym jest dostępny preparat o takiej zawartości) wykazały
obniżenie stężenia LDL-cholesterolu o około 25%, trójglicerydów o 30% i
podwyższenie stężenia HDL-cholesterolu o 20%.





  1. Rekomendacje dotyczące leczenia dyslipidemii w Polsce – III Deklaracja Sopocka. Interdyscyplinarne stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Choroby Serca i Naczyń . 2018, tom 15, nr 4: 199-210.




Dr
n. med. Aleksandra Piwońska





Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia





Narodowy Instytut Kardiologii
Stefana kardynała Wyszyńskiego
Państwowy Instytut Badawczy






Skip to content