Palenie papierosów jest jednym z głównych czynników ryzyka nowotworów, chorób układu krążenia, w tym choroby niedokrwiennej serca czy udaru mózgu, chorób płuc jak przewlekła oskrzelowa choroba płuc czy astma oskrzelowa oraz wielu innych schorzeń, jak np choroby oczu (zwyrodnienie plamki żółtej czy zaćma). Nie tylko czynne palenie, ale również bierne wdychanie dymu tytoniowego zwiększa ryzyko wystąpienia chorób odtytoniowych.
W dymie tytoniowym znajduje się ponad 7 tys. związków chemicznych, w tym 250 szkodliwych, a około 70 z nich to substancje rakotwórcze. Nikotyna, obecna wśród składników dymu tytoniowego, ma potencjał silnie uzależniający, działa silniej na układ nerwowy niż np alkohol i wywołuje uczucie zadowolenia, przyjemności, natomiast jej brak powoduje objawy abstynencji jak spadek koncentracji, rozdrażnienie, drżenia mięśni, problemy ze snem. Ponadto zawarty w dymie tytoniowym tlenek węgla, łącząc się z czerwonym barwnikiem krwinek – hemoglobiną w karboksyhemoglobinę, wyłącza około 15% hemoglobiny z transportu tlenu do tkanek, co pogarsza ich utlenowanie.
Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że w XX wieku na choroby związane z paleniem tytoniu zmarło na świecie około 100 mln ludzi, a w Polsce co roku umiera z tego powodu około 70 tys. osób. Szacuje się, że średnia różnica w długości trwania życia osoby palącej w porównaniu do niepalącej wynosi 15 lat 1.
Kampania antytytoniowa rozpoczęła się w Polsce na początku lat 90-tych XX wieku. W jej wyniku w ciągu ostatnich 10-ciu lat zmalała wyraźnie liczba palących mężczyzn z około 40% do 30%, natomiast niestety spadek odsetka palących kobiet nie był tak wyraźny (z 24% do 20%). Podobną tendencję zanotowano na świecie.
Nigdy nie jest za późno na rzucenie nałogu palenia papierosów, ale nie istnieje uniwersalny, jednakowo dobry dla wszystkich palaczy sposób w jaki można to zrobić. Jednak zaprzestanie palenia tytoniu niesie za sobą bardzo duże korzyści przede wszystkim zdrowotne, ale także finansowe.
CO SIĘ DZIEJE PO ZGASZENIU OSTATNIEGO PAPIEROSA 2:
- w ciągu 20 min. – obniża się częstość rytmu serca i ciśnienie tętnicze krwi
- w ciągu 8h – tlenek węgla spada do zera, zwiększa się stężenie tlenu we krwi
- w ciągu 48h – zmysł węchu i smaku wraca do normy
- w ciągu 3 miesięcy – poprawia się kondycja fizyczna
- w ciągu 9 miesięcy – u większości osób ustępuje kaszel, duszność
- po 1 roku – ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca zmniejsza się o połowę
- po 5 latach – ryzyko zachorowania na nowotwór płuc, jamy ustnej, krtani zmniejsza się o połowę
- po 10 latach – ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną będzie takie, jak ryzyko osoby nigdy nie palącej
- po 15 latach – ryzyko zachorowania na nowotwór płuca będzie takie, jak ryzyko osoby nigdy nie palącej
1 http://onkologia.org.pl/palenie-tytoniu/
2 Narodowy program profilaktyki i leczenia chorób układu sercowo-naczyniowego na lata 2006-2008 (POLKARD), Centrum Onkologii – Instytut, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów
Dr n. med. Aleksandra Piwońska
Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji
Zdrowia
Narodowy Instytut Kardiologii w Warszawie